Η
διατροφή στην αρχαιότητα.
Στην αρχαία Ελλάδα το φαγητό δεν ήταν μια
γρήγορη στιγμή μέσα στην ημέρα .
Η φτώχεια ήταν πολλές φορές συχνός σύντροφος
στις αρχαίες ελληνικές πόλεις αλλά η αρχαία ελληνική γαστρονομία ήταν εξαιρετικά
πλούσια σε υλικά, σε τρόπους μαγειρέματος, σε συνδυασμό υλικών, αλλά κυρίως
πλούσια σε πολιτισμό και στη βάση αυτής
της διατροφής υπήρχε η μεσογειακή τριάδα: λάδι, σιτάρι, κρασί.
Στην αρχαία Ελλάδα όμως
αφθονούσαν τα δημητριακά, το
ψωμί, συνήθως από κριθάρι, αλλά και από σιτάρι, οι ελιές, που χρησιμοποιούνταν
και για την παραγωγή λαδιού, τα όσπρια (κυρίως κουκιά και φακές), τα λαχανικά
και τα φρούτα (σταφύλια, σύκα, κυδώνια, μήλα , αχλάδια και ρόδια), οι ξηροί
καρποί (καρύδια και αμύγδαλα) , το τυρί ,το γάλα και το μέλι. Υπήρχαν ακόμη
κρεμμυδάκια και σκόρδα, ενώ στα φαγητά χρησιμοποιούσαν αλάτι, θυμάρι και ρίγανη. Το κρέας, το έτρωγαν μόνο σε έκτακτες
περιστάσεις, συνήθως σε δημόσια γιορτή, όταν προσφερόταν κάποια θυσία στους
θεούς, καθώς ήταν ακριβό. Έτρωγαν πουλερικά, κοτόπουλα και χήνες, καθώς και
κυνήγι, λαγούς, πέρδικες, αγριοπερίστερα, ορτύκια, τριγόνια και κοτσύφια.
Έτρεφαν
μεγάλη εκτίμηση στο ψάρι, που αποτελούσε μια από τις βασικές τροφές κυρίως
στους κλασσικούς χρόνους. Είχαν
ανεπτυγμένη τυροκομία, έπιναν γάλα, έφτιαχναν τυρόγαλο και τυριά.
Το πρωινό του αρχαίου Αθηναίου
ήταν λιτό και έτρωγε με το πρώτο φως του ήλιου, το «ακράτισμα» που
ήταν λίγο κριθαρένιο ψωμί βουτηγμένο σε ανέρωτο κρασί, τον λεγόμενο άκρατο
οίνο. Κάποιες φορές το συνόδευαν ελιές και σύκα. Πιο συχνά, όμως, το πρωινό
ήταν απλά μια κούπα από «κυκεώνα», δηλαδή ένα ρόφημα από βρασμένο κριθάρι αρωματισμένο με μέντα ή θυμάρι, για το οποίο οι
αρχαίοι πίστευαν ότι έχει θεραπευτικές
ιδιότητες.
Κατά τη διάρκεια της μέρας,
έπαιρναν ακόμα τρία γεύματα: το «άριστον» (μεσημεριανό), το «δειλινό» και
το «δείπνο».
Το δείπνο που ήταν και το κυρίως γεύμα, το έπαιρναν στο τέλος της μέρας ή αφού
είχε ήδη νυχτώσει. Ήταν πλούσιο και στο τέλος προσφερόταν τα τραγήματα (επιδόρπια),
φρούτα φρέσκα ή ξηρά, κυρίως σύκα, καρύδια, σταφύλια ή γλυκά με μέλι.
Τα γεύματά τους οι αρχαίοι Έλληνες τα
συμπλήρωναν με κρασί για το οποίο ήταν μάλιστα περήφανοι, καθώς θεωρούσαν πως
όσοι έπιναν οτιδήποτε άλλο ήταν βάρβαροι. Το κρασί τους το έπιναν νερωμένο.
Οι αρχαίοι Έλληνες έτρωγαν πάντα με παρέα,
γιατί το αντίθετο το θεωρούσαν δυστυχία, επειδή έτσι δεν γευμάτιζαν, αλλά απλώς
γέμιζαν το στομάχι τους. Τα φαγητά τα μαγείρευαν οι γυναίκες με την βοήθεια των
δούλων στις αυλές και τον κήπο και ποτέ μέσα στο σπίτι. Τα ψώνια στην αγορά
αντίθετα τα αναλάμβαναν αποκλειστικά οι άντρες, που αυτή κατά την κλασική εποχή
ήταν και τόπος συνάντησης, επικοινωνίας και διάδοσης των νέων. Το γεγονός αυτό
είναι μια από τις πιο ενδιαφέρουσες παραμέτρους στις διατροφικές συνήθειες των
αρχαίων ελλήνων και σπουδαίο δείγμα του πολιτισμού τους.
Στην τραπεζαρία κάθονταν μόνο οι άντρες,
συνήθως σε ανάκλιντρα και τραπέζια όπου έτρωγαν, συνομιλούσαν και φιλοσοφούσαν,
χώρος όπου οι γυναίκες δεν επιτρεπόταν να βρίσκονται, όταν ήταν οι άντρες εκεί.
Έτρωγαν κυρίως με τα χέρια ή με ένα κομμάτι από την κόρα του ψωμιού. Όταν
χρειαζόνταν, χρησιμοποιούσαν κουτάλι (κοχλιάρι ) τη μόστρα ή γλώσσα και μαχαίρια.
Το κρασί τους το έπιναν νερωμένο και πριν το βάλουν στο στόμα έσταζαν μερικές
σταγόνες στο δάπεδο προσφορά στους θεούς.
Όπως γνωρίζουμε οι θυσίες στους θεούς ήταν
πολύ σημαντικές για τους αρχαίους Έλληνες ,όπως και για όλους τους αρχαίους
λαούς. Η θυσία μπορεί να είναι αιματηρή, δηλαδή θυσίαζαν οικιακά ζώα όπως
κόκορα, αρνί, κατσίκι, κριάρι,άλογο κ.ά, αλλά και αναίμακτη δηλ.νερό, κρασί,γάλα,
μέλι, φυτικά ή ζωϊκά έλαια. Κάποιες φορές χρησιμοποιούνται λουλούδια, χόρτα, σπόροι
και καρποί.
Οι αρχαίοι θυσίαζαν ένα μέρος του ζώου στο
θεό και το υπόλοιπο έτρωγαν αυτοί και οι οικείοι τους. Οι θυσίες των φτωχών
είναι περισσότερο αναίμακτες για ευνόητους λόγους.
Σταύρος Γεωργιάδης,Χριστίνα
Γεωργιάδου,Κλέιντι Κλόγκερι,Μάκης Σεραφειμίδης,Ελισάβετ Ευσταθιάδου,Χρυσούλα
Τσίμπρη
Πηγές :
http://www.bionews.gr/i-tis-gastros-idoni/
www.diaforetiko.gr/ta-mistika-tis-diatrofis-ton-archeon-ellinon/